ทำไมสตีมแทรปถึงมีบทบาทสำคัญในการประหยัดพลังงานของโรงงาน?
บทบาทของสตีมแทปในการประหยัดพลังงานในโรงงานอุตสาหกรรม
ในยุคที่ปัจจุบันพลังงานกลายเป็นทรัพยากรที่มีราคาสูง และ จำกัด โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทยที่พึ่งพาไอน้ำ (steam) เป็นแหล่งพลังงานหลักในกระบวนการผลิต โดย สตีมแทรป (Steam Trap) ถือเป็นอุปกรณ์เล็กๆ แต่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการช่วยประหยัดพลังงาน และ ลดต้นทุนการดำเนินงานของโรงงาน ตามข้อมูลจากกรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ในปี 2025 ภาคอุตสาหกรรมไทยได้ใช้พลังงานกว่า 40% ของการใช้พลังงานทั้งประเทศ โดยไอน้ำจากหม้อต้ม (boiler) เป็นส่วนสำคัญในกระบวนการผลิต เช่น การต้ม อบแห้ง หรือ ฆ่าเชื้อในอุตสาหกรรมอาหาร เคมีภัณฑ์ กระดาษ และ สิ่งทอ หากระบบไอน้ำไม่มีประสิทธิภาพมากพอ จะทำให้การสูญเสียพลังงานอาจสูงถึง 20-30% ของต้นทุนพลังงานทั้งหมด ซึ่งเท่ากับหลายล้านบาทต่อปีสำหรับโรงงานขนาดกลาง ดังนั้นบทความนี้เราจะพาคุณเจาะลึกว่า สตีมแทรป คือ อะไร ทำงานอย่างไร และ เพราะเหตุใดจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการประหยัดพลังงานในโรงงาน
ทำความรู้จักกับ สตีมแทรป คืออะไร
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า สตีมแทรป คือวาล์วอัตโนมัติที่ถูกออกแบบมาเพื่อระบายคอนเดนเสท (condensate) ซึ่งเป็นน้ำที่เกิดจากการควบแน่นของไอน้ำเมื่อสูญเสียความร้อน รวมถึงอากาศ และ ก๊าซ ที่ไม่ควบแน่นอื่นๆ ออกจากระบบไอน้ำ โดยไม่ปล่อยไอน้ำ (live steam) ซึ่งเป็นพลังงานหลักออกมาไปโดยเปล่าประโยชน์ ในระบบไอน้ำของโรงงาน ไอน้ำจะถูกส่งไปยังจุดใช้งานเพื่อถ่ายเทความร้อน เมื่อไอน้ำเย็นลงจะกลายเป็นคอนเดนเสท หากไม่ระบายออก คอนเดนเสทนี้จะสะสม ทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น ส่งผลให้เกิดปัญหาเช่น water hammer (การกระแทกของน้ำในท่อ) การกัดกร่อน (corrosion) และการถ่ายเทความร้อนที่ไม่มีประสิทธิภาพ สตีมแทรปจึงทำหน้าที่ "ดักจับ" ไอน้ำไว้ในระบบเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไป ขณะที่ปล่อยของเสียออกไป ทำให้ระบบทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ และ ประหยัดพลังงานทำไม สตีมแทรปจึงสำคัญต่อการประหยัดพลังงานของโรงงาน
ทำไม สตีมแทรป ถึงสำคัญขนาดนี้? เพราะในโรงงานอุตสาหกรรม ไอน้ำ คือ "พลังงานที่ถูกผลิตขึ้นใหม่ทุกครั้ง" หาก สตีมแทรปทำงานผิดปกติ หรือ ไม่มี นั้นไอน้ำจะรั่วไหลออกมา โดยส่งผลให้ต้องจุดไฟในหม้อต้มบ่อยขึ้นเพื่อผลิตไอน้ำชดเชย ซึ่งใช้เชื้อเพลิงมากขึ้น เช่น ก๊าซธรรมชาติ หรือ น้ำมัน โดยจะพบว่าการสูญเสียไอน้ำ สตีมแทรป ที่ชำรุดเพียง 1 ตัว สามารถทำให้โรงงานเสียพลังงานเทียบเท่า 38 กิโลวัตต์ (kW) ต่อชั่วโมง หากคำนวณในโรงงานที่มีสตีมแทรป 100 ตัว และ 10% ชำรุด ต้นทุนพลังงานที่สูญเสียอาจสูงถึงหลายแสนบาทต่อเดือน นอกจากนี้ ในปี 2025 ที่ราคาพลังงานผันผวนจากวิกฤตโลกร้อน และ นโยบายคาร์บอนเครดิต การประหยัดพลังงานไม่ใช่แค่ลดต้นทุน แต่ยังช่วยให้โรงงานปฏิบัติตามกฎหมายสิ่งแวดล้อม เช่น พ.ร.บ. ส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน พ.ศ. 2535 ที่กำหนดให้โรงงานต้องลดการใช้พลังงาน 5-10% ต่อปีอีกด้วยบทบาทของ สตีมแทรปในการประหยัดพลังงาน
สตีมแทรป นั้นมีบทบาทหลักในการประหยัดพลังงานโดยการรักษาไอน้ำให้อยู่ในระบบให้มากที่สุด เพื่อให้พลังงานจากเชื้อเพลิงที่ใช้ผลิตไอน้ำไม่สูญเปล่า ในระบบไอน้ำ พลังงานส่วนใหญ่ (ราว 90%) มาจาก latent heat (ความร้อนแฝง) ของไอน้ำที่เปลี่ยนจากของเหลวเป็นไอ หากไอน้ำรั่ว สตีมแทรปจะช่วยป้องกันโดยการปิดวาล์วอย่างรวดเร็ว ลดการสูญเสียพลังงานลง 95% เมื่อเทียบกับระบบที่ไม่มี จาก การใช้สตีมแทรปที่เหมาะสมจะสามารถลดการใช้เชื้อเพลิงในหม้อต้มลง 10-20% เพราะไม่ต้องผลิตไอน้ำชดเชย นอกจากนี้ สตีมแทรปจะช่วยกู้คืน flash steam ซึ่งเกิดจากคอนเดนเสทร้อนที่ถูกปล่อยจากระบบแรงดันสูงไปสู่ต่ำ Flash steam นี้มีพลังงานสูง หากนำกลับมาใช้ (ผ่าน flash vessel) สามารถกู้พลังงานได้ 10-15% ของพลังงานทั้งระบบ ในโรงงานที่จัดการสตีมแทรปได้ดี จะสามารถลดการใช้เชื้อเพลิงลง 5-10% และ ช่วยลดการปล่อย CO2 ลง 8% ตัวอย่าง ในอุตสาหกรรมอาหาร การใช้ สตีมแทรปช่วยให้กระบวนการฆ่าเชื้อ (sterilization) จะใช้ไอน้ำน้อยลง ทำให้ประหยัดก๊าซ LPG หรือ ไฟฟ้าได้หลายพันบาทต่อวัน อีกบทบาทสำคัญ คือ การเพิ่มประสิทธิภาพการถ่ายเทความร้อน (heat transfer efficiency) โดยการระบายคอนเดนเสท และ อากาศออกอย่างต่อเนื่อง ทำให้พื้นผิวถ่ายเทความร้อน (เช่น ใน heat exchanger) สัมผัสไอน้ำร้อนเสมอ ไม่มีชั้นน้ำเย็นขวางกั้น สตีมแทรปจึงช่วยให้อุปกรณ์ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ ลดเวลาการผลิต และ การใช้พลังงานโดยรวมได้ ในปี 2025 ด้วยราคาเชื้อเพลิงที่สูงขึ้น 20% จากปีก่อน (ตามข้อมูลกระทรวงพลังงาน) การลงทุน สตีมแทรป 1 ตัว (ราคา 1,000-5,000 บาท) สามารถคืนทุนภายใน 6-12 เดือน จากการประหยัดพลังงาน 10-15% นั้นเองตัวอย่างการประยุกต์ใช้ สตีมแทรปในอุตสาหกรรมต่างๆ
สตีมแทรปได้ถูกนำไปใช้ในอุตสาหกรรมหลากหลาย โดยจะช่วยประหยัดพลังงานในกระบวนการเฉพาะ ใน อุตสาหกรรมอาหาร และ เครื่องดื่ม: จะต้องใช้ไอน้ำในการฆ่าเชื้อ และ อบแห้ง เช่น ในโรงงานนม หรือ น้ำผลไม้ สตีมแทรปช่วยระบายคอนเดนเสทจาก pasteurizer ทำให้อุณหภูมิคงที่ ลดการใช้ไอน้ำลง 15% เช่น โรงงานนมในสิงคโปร์ที่ใช้ thermostatic traps จะช่วยลดต้นทุนพลังงานลง 12% ต่อปี ใน อุตสาหกรรมเคมี และ ปิโตรเคมี: จะใช้ใน distillation columns เป็น สตีมแทรปแบบ thermodynamic ที่ช่วยจัดการแรงดันสูง ลด flash steam loss 20% ตัวอย่างเช่น โรงงานเคมีในอ่าวเม็กซิโกจะใช้ สตีมแทรป กับ เซ็นเซอร์ ลด downtime 50% และ ช่วยประหยัดพลังงาน 18% ใน อุตสาหกรรมกระดาษ และ เยื่อกระดาษ: จะใช้ใน dryer cylinders สตีมแทรป mechanical ที่ช่วยระบายคอนเดนเสทได้เร็ว ลดการใช้ไอน้ำ 10-15% นั้นเอง ใน อุตสาหกรรมสิ่งทอ: จะใช้ใน dyeing machines สตีมแทรป จะช่วยรักษาความร้อน ลดการใช้พลังงาน 12% โดยโรงงานในไทยจะช่วยลดต้นทุนลง 20% หลังปรับระบบ ตัวอย่างเหล่านี้จะแสดงให้เห็นว่าสตีมแทรปได้ช่วยปรับให้เหมาะกับกระบวนการแต่ละอย่าง ลดการใช้พลังงานโดยรวมได้ถึง 10-25% นั้นเอง จากที่กล่าวมาจะพบว่า สตีมแทรปมีบทบาทสำคัญในการประหยัดพลังงานของโรงงานโดยป้องกันการสูญเสียไอน้ำ จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพระบบ และ ลดต้นทุนโดยรวมได้ถึง 10-25% การลงทุนใน สตีมแทรป และ บำรุงรักษาที่ดีจะช่วยให้โรงงานไทยแข่งขันได้ในยุคพลังงานแพงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้นหากสนใจในการใช้งาน สตีมแทรป เราขอแนะนำ CVT เจริญวิทย์ เทรดดิ้ง ซึ่งเป็น ผู้ผลิต และ จัดจำหน่าย สตีมแทรป ที่ใช้วัสดุนำเข้าที่มีมาตรฐาน อีกทั้งมาจากแหล่งคุณภาพชั้นนำ มีคุณภาพระดับมาตรฐานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะมีบริการดูแลทั้งก่อน และ หลังการขาย พร้อมบริการให้คำแนะนำแก่ผู้ที่สนใจ สตีมแทรป สำหรับนำไปเลือกใช้งานได้อย่างเหมาะสม ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไร้ปัญหาภายหลังการใช้งาน และ ดูแลหลังการขายด้วยทีมงานที่มีความเชี่ยวชาญการใช้งานในด้านนี้ จึงได้รับการยอมรับจากผู้ใช้หลายๆเจ้านั้นเอง
ติดต่อสอบถาม
บริษัท เจริญวิทย์ เทรดดิ้ง จำกัด
วันทำการ : วันจันทร์ - วันเสาร์ เวลา : 8.00-17.00 น.
ที่ตั้ง : 219/1275-1276 ถ. เพชรเกษม ม. 12 ต. อ้อมน้อย อ. กระทุ่มแบน จ. สมุทรสาคร 74130
โทรศัพท์ : 02-812-9580
แฟกซ์ : 02-812-9585
สินค้าอุตสาหกรรมทั่วไป : 095-093-5064, 086-318-3570
