Steam trap คืออะไร? ความสำคัญ และ การใช้งานในระบบไอน้ำ

ในปัจจุบันระบบไอน้ำอุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็นโรงงานผลิตอาหาร โรงงานเคมี โรงไฟฟ้า หรือ โรงงานสิ่งทอ ระบบไอน้ำได้เป็นพลังงานที่มีประสิทธิภาพในการถ่ายเทความร้อนอย่างรวดเร็ว และ ทั่วถึง อย่างไรก็ตาม การควบคุม และ จัดการไอน้ำอย่างมีประสิทธิภาพจำเป็นต้องมีองค์ประกอบสำคัญอย่างหนึ่งคือ “สตีมแทรป” (Steam Trap) แม้ว่าจะเป็นอุปกรณ์ขนาดเล็ก แต่ก็มีบทบาทที่สำคัญในการรักษาระบบให้ทำงานอย่างราบรื่น และ ประหยัดพลังงานดังนั้นบทความนี้เราจะพาคุณไปรู้จักกับสตีมแทรป อย่างละเอียด ครอบคลุมถึงหน้าที่ หลักการทำงาน ประเภท ความสำคัญ และ วิธีเลือกใช้งานให้เหมาะสมกับระบบไอน้ำ

ทำความรู้จักกับSteam trapคืออะไร?

ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า สตีมแทรป คือ วาล์วอัตโนมัติที่ใช้ในระบบไอน้ำเพื่อระบายคอนเดนเสท (Condensate) หรือ น้ำที่เกิดจากการควบแน่นของไอน้ำ รวมถึงก๊าซที่ไม่ควบแน่น (Non-condensable Gases) เช่น อากาศ หรือ คาร์บอนไดออกไซด์ ออกจากระบบ โดยไม่ปล่อยให้ไอน้ำที่มีพลังงานสูงรั่วไหลออกไป ตามคำจำกัดความของ American National Standards Institute (ANSI) สตีมแทรป คือ “วาล์วอัตโนมัติที่ระบายคอนเดนเสทออกจากระบบไอน้ำโดยคงไอน้ำไว้ภายในระบบ”

โดยตัวอย่างของการใช้งานสตีมแทรป ในโรงงานผลิตอาหารในประเทศไทย เช่น โรงงานแปรรูปอาหารทะเลในสมุทรสาคร สตีมแทรปถูกติดตั้งในระบบไอน้ำที่ใช้ในการนึ่งอาหาร เพื่อระบายคอนเดนเสทออกจากเครื่องนึ่ง ทำให้รักษาอุณหภูมิ และ ประสิทธิภาพการผลิตได้คงที่

ความสำคัญของSteam trapในระบบไอน้ำ

1. ช่วยให้ประหยัดพลังงาน

   เมื่อไม่มีสตีมแทรป ไอน้ำที่ยังไม่ได้ใช้งานอาจหลุดออกไปพร้อมกับคอนเดนเสท ส่งผลให้เกิดการสูญเสียพลังงานอย่างไม่จำเป็น สตีมแทรปจะช่วยป้องกันการสูญเสียไอน้ำ ที่จะทำให้ประหยัดเชื้อเพลิง และลดต้นทุนพลังงานได้อย่างมีนัยสำคัญ

2. เพิ่มประสิทธิภาพในการถ่ายเทความร้อน

   สำหรับคอนเดนเสทหากไม่ถูกระบายออกจะถูกสะสมในท่อ และ อุปกรณ์ต่างๆ ซึ่งส่งผลให้ประสิทธิภาพในการถ่ายเทความร้อนนั้นลดลง ระบบจะทำงานช้าลง และ อาจเกิดปัญหาอื่นๆได้ สตีมแทรปจึงช่วยกำจัดน้ำกลั่นเหล่านี้ออกจากระบบทันที

3. ลดความเสียหายของอุปกรณ์

   น้ำกลั่นที่ตกค้างในท่อไอน้ำอาจก่อให้เกิด Water Hammer หรือ แรงกระแทกจากการเคลื่อนที่ของน้ำ ซึ่งจะส่งผลให้ท่อรั่ว แตก หรือ เกิดความเสียหายได้ โดยสตีมแทรปจะช่วยลดโอกาสเกิดปัญหาดังกล่าวได้

4. รักษาคุณภาพของผลิตภัณฑ์

   ในกระบวนการผลิตหลายๆประเภท เช่น การอบแห้ง หรือ การฆ่าเชื้อนั้น การควบคุมอุณหภูมิเป็นสิ่งสำคัญ หากมีคอนเดนเสทสะสมมากเกินไปอาจทำให้อุณหภูมิลดลง ส่งผลต่อคุณภาพของผลิตภัณฑ์โดยตรง

แนะนำประเภทของSteam trapที่นิยมใช้งาน

การใช้งานสตีมแทรปนั้นมีหลากหลายประเภท ซึ่งสามารถแบ่งตามหลักการทำงานหลักได้ 3 ประเภท ดังนี้

1. สตีมแทรปแบบกลไก (Mechanical Steam Trap)

   สตีมแทรปแบบกลไกนั้นมีหลักการทำงานโดยอาศัยลอยน้ำ หรือ บอลวาล์วที่ขยับตามระดับคอนเดนเสท
   จึงเหมาะกับระบบที่มีโหลดไอน้ำคงที่ และ มีคอนเดนเสทมาก ตัวอย่างเช่น Float Trap, Inverted Bucket Trap

2. สตีมแทรปแบบอุณหภูมิ (Thermostatic Steam Trap)

   สตีมแทรปแบบอุณหภูมิ นั้นจะมีหลักการทำงานโดยอาศัยความต่างของอุณหภูมิระหว่างไอน้ำ และ คอนเดนเสท จึงเหมาะสำหรับการใช้งานทั่วไปในระบบที่มีการโหลดไม่แน่นอน ตัวอย่างเช่น Bimetallic Trap, Balanced Pressure Trap

3. สตีมแทรปแบบแรงดัน (Thermodynamic Steam Trap)

   สตีมแทรปแบบแรงดันนั้นจะใช้หลักการความต่างของแรงดันระหว่างไอน้ำ และ คอนเดนเสทในการ
   เปิด-ปิดวาล์ว จะเหมาะสำหรับระบบที่มีแรงดันสูง และ ไม่มีโหลดคอนเดนเสทมาก ตัวอย่างเช่น Disc Trap

วิธีการเลือกSteam trapให้เหมาะสมกับการใช้งาน

1. การโหลดของคอนเดนเสท
   ควรมีการเลือกสตีมแทรปให้สอดคล้อง กับ ปริมาณคอนเดนเสทที่เกิดขึ้น เช่น หากมีน้ำกลั่นมาก ควรเลือกแบบกลไก เช่น Float Trap เป็นต้น

2. ลักษณะของการใช้งาน
   ให้พิจารณาว่าต้องการใช้งานกับเครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน หม้อไอน้ำ หรือ ระบบท่อ และ ให้เลือกประเภทสตีมแทรปที่เหมาะสมกับอุปกรณ์นั้นๆ

3. แรงดัน และ อุณหภูมิ
   สตีมแทรปแต่ละรุ่นนั้นจะมีช่วงแรงดัน และ อุณหภูมิที่สามารถรองรับได้แตกต่างกัน โดยต้องเลือกให้ตรงกับระบบที่ต้องการใช้งานนั้นๆ

4. ตำแหน่งการติดตั้ง
   บางประเภทของสตีมแทรปจะสามารถติดตั้งได้ในแนวตั้ง หรือ แนวนอนเท่านั้น การใช้งานต้องตรวจสอบก่อนติดตั้งจริงทุกครั้ง

5. ความทนทาน และ การบำรุงรักษา
   ในการใช้งานควรเลือกอุปกรณ์สตีมแทรปที่ดูแลรักษาง่าย และ สามารถถอดล้าง หรือ ซ่อมแซมได้ง่ายหากเกิดปัญหาขึ้น

จากที่กล่าวมาจะพบว่าสตีมแทรปเป็นอุปกรณ์ที่ขาดไม่ได้ในระบบไอน้ำ โดยมีบทบาทสำคัญในการระบายคอนเดนเสท และ ก๊าซที่ไม่ควบแน่นออกจากระบบ โดยไม่ปล่อยให้ไอน้ำที่มีพลังงานสูงสูญเสียไป สตีมแทรปจะช่วยประหยัดพลังงาน รักษาประสิทธิภาพกระบวนการ ป้องกันความเสียหาย และ เพิ่มความปลอดภัยในระบบได้ ทำให้ในประเทศไทย ซึ่งมีอุตสาหกรรมที่หลากหลาย เช่น อาหาร สิ่งทอ และเคมี การเลือกสตีมแทรปที่เหมาะสม การติดตั้งที่ถูกต้อง และ การบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญในการช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ และ ลดต้นทุนอีกด้วย ดังนั้นหากต้องการใช้งานสตีมแทรปที่เหมาะสมนั้นเราขอแนะนำ  CVT เจริญวิทย์ เทรดดิ้ง ซึ่งเป็น ผู้ผลิต และ จัดจำหน่าย สตีมแทรป ที่ใช้วัสดุนำเข้าที่มีมาตรฐาน อีกทั้งมาจากแหล่งคุณภาพชั้นนำ มีคุณภาพระดับมาตรฐานอุตสาหกรรม  โดยเฉพาะมีบริการดูแลทั้งก่อน และ หลังการขาย พร้อมบริการให้คำแนะนำแก่ผู้ที่สนใจ  สตีมแทรป สำหรับนำไปเลือกใช้งานได้อย่างเหมาะสม ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไร้ปัญหาภายหลังการใช้งาน และ ดูแลหลังการขายด้วยทีมงานที่มีความเชี่ยวชาญการใช้งานในด้านนี้ จึงได้รับการยอมรับจากผู้ใช้หลายๆเจ้านั้นเอง